Kàla là con trai của nhà cự phú Cấp Cô Ðộc,
một vị trưởng giả giàu lòng kính tin, đã từng xuất cả kho vàng ra để mua vườn
cây của thái tử Kỳ Ðà để xây Tịnh xá cúng dường Phật. Vậy mà công tử Kàla lại
không có cảm tình với Phật cùng Tăng chúng tí nào.
Vốn được sinh trưởng trong một gia đình thế
phiệt, lại thông minh tài giỏi nên Kàla được vào làm quan cận thần dưới triều
vua Ba Tư Nặc ngay khi còn rất trẻ.
Một hôm nhà Vua cùng Hoàng hậu Mạt Lợi thiết
trai cúng dường Phật và Chúng Tăng tại Hoàng cung. Toàn thể triều thần cùng
hoàng tộc đều hoan hỷ, duy có công tử Kàla là nhún vai bình phẩm lén với các vệ
sĩ của chàng:
- Hoàng thượng tiêu xài thật vô lối,
chẳng khác gì ông bố của ta. Mấy lão trọc áo vàng kia ăn no nê xong, đi về tịnh
xá đánh một giấc tới chiều. Thật là vô tích sự.
Ðức Thế Tôn đoán biết được ý niệm của Kàla
nên sau buổi lễ Ngài đọc một bài kệ: - “Người xan tham không thể sanh lên
cõi trời. Kẻ ngu si không ưa việc bố thí. Nhưng người thiện trí thấy việc bố
thí lại sanh lòng tùy hỷ và đó cũng được dự phần an lạc”. (PC177).
Chuyện đến tai vua Ba Tư Nặc, Kàla liền bị
đuổi ra khỏi Hoàng cung chàng công tử này nhân chuyện đó, càng tăng thêm ác cảm
với Phật và Tăng đoàn.
Kàla thường tìm cách lánh mặt Phật mỗi khi
cha chàng thiết trai cúng dường. Trước thái độ của cậu con trai cưng. Trưởng
giả Cấp Cô Ðộc rất lấy làm khổ tâm. Sau nhiều phen rầy la vô hiệu, ông nghĩ ra
một diệu kế nên gọi con trai đến, dịu dàng bảo:
- Này Kàla! Mai này cha bận việc nên
không thể đến Kỳ viên thọ bát quan trai giới được. Nếu con đi giúp, cha sẽ
thưởng cho 100 đồng vàng.
Vừa nghe nhắc đến Tịnh xá, Kàla đã cau mày,
nhưng số tiền quá hấp dẫn khiến chàng phân vân:
- Mấy cái giới đó có... khó giữ lắm
không thưa cha?
- Dễ ợt! Tụi con nít trong nhà này còn
làm được, huống chi là thanh niên trai tráng như con.
- Ðâu cha nói sơ qua con nghe thử!
- Có gì đâu. Con chỉ phải giữ vỏn vẹn
tám điều răn sau đây, chỉ trong vòng có 24 giờ thôi. Ðây này:
1.
Không giết
2.
Không trộm cắp
3.
Không dâm dục
4.
Không nói dối
5.
Không uống rượu
6.
Không trang điểm
7.
Không nằm giường cao chiếu rộng
8.
Không ăn quá ngọ
- Ðó dễ quá phải không con?
Kàla chắt lưỡi thầm tính:
- Thôi kệ mình chịu ép xác trong một
ngày một đêm để lãnh 100 đồng vàng... Ngày mốt ta ăn bù lại cũng được.
Và Kàla bằng lòng, không quên mặc cả:
- Nhưng cha phải giữ đúng lời hứa một
trăm đồng vàng hẳn hoi nhé.
- Ðược rồi, con yên tâm.
Hai cha con đều vui mừng. Sáng hôm sau công
tử Kàla cởi hết đồ trang sức, khoác một manh áo thô, ăn một bữa điểm tâm thịnh
soạn đến căng bụng và gọi gia nhân thắng kiệu đến thẳng Tịnh xá Kỳ Viên. Ðến
nơi chàng cho kiệu về, tảng lờ như không nhìn thấy ai hết, kiếm một chỗ mát mẻ
trải rơm nằm đánh một giấc cho qua tai nạn.
Tờ mờ sáng hôm sau, Kàla đã về đến nhà khua
cổng ầm ĩ và quát tháo, hối thúc gia nhân dọn điểm tâm. Ăn uống và phục sức đỏm
dáng xong Kàla đến gặp cha đòi tiền công.
- Con đã hoàn tất nhiệm vụ mà cha giao
phó, xin cha cho con số tiền đã hứa.
Tất cả hành động của cậu con không lọt khỏi
cặp mắt của người cha tốt bụng, ông Trưởng giả vẫn không nản lòng, trao tiền
cho con và điềm tĩnh bảo:
- Này Kàla tốt lắm! Con đã làm một việc
rất đẹp lòng cha và ngày mai này cha muốn đi nghe Ðức Ðạo Sư thuyết pháp nhưng
lại không rỗi rảnh. Nếu con đi nghe giúp cha, cha sẽ thưởng cho 200 đồng tiền
vàng. Con nghĩ sao?
Kà la nghe nói đến tiền là sáng mắt, chàng
vội vã nhận lời và nghĩ bụng:
- Cha mình ngó bộ mê mấy lão đầu trọc đó
dữ dội rồi! Thây kệ, cờ tới tay ai nấy phất. Ðây quả là một cách kiếm tiền
lương thiện và khỏe khoắn nhất.
Thế là hệt như bữa trước, công tử Kàla lại
đến Kỳ Viên, len vào giữa đám thính giả chen chúc trước pháp tòa, dự thời pháp
của đấng Ðạo Sư. Chàng hết ngoáy mũi đến gãi tai, rung đùi... Không một pháp âm
nào lọt được vào đôi tai hờ hững của chàng. Và Kàla được lãnh 200 đồng vàng sau
những thủ tục như bữa truớc.
Vài hôm sau Trưởng giả Cấp Cô Ðộc lại gọi
Kàla đến bảo:
- Này con! Ðộ rầy chuyện nhà quá bề bộn
khiến cha không thể đến hầu thăm Ðức Ðạo Sư và nghe Ngài thuyết pháp được. Nếu
con có thể đi nghe và về nói cho cha biết, dù chỉ một bài kệ ngắn thôi, cha
cũng sẽ thưởng cho con 500 đồng vàng.
Ðã có kinh nghiệm qua lần trước Kàla lập tức
bằng lòng ngay, vì chàng nhận thấy rằng không có công việc làm ăn nào mau phát
tài bằng việc đi thăm khu vườn của mấy ông sư đầu trọc.
Sáng hôm ấy, Kàla đến Kỳ Viên thật sớm định
bụng sẽ chỉ nghe và nhớ một bài kệ thôi rồi sẽ trở về đi xem hát.
Với trí thông minh sẵn có, Kàla thuộc lòng
ngay một bài kệ mà Ðức Ðạo Sư vừa đọc, chàng vội vã quay về. Ði được một quãng,
Kàla sực nhớ là mình chưa hiểu rõ ý thú của bài kệ. Không muốn ấp úng trước mặt
cha Kàla đành quay lại ngồi chăm chú nghe Ðức Ðạo Sư thuyết giảng. Như một trái
cây vừa chín tới, gặp phải cơn gió giao mùa liền rụng, nhờ những cơ duyên lành
đời trước, sau thời thuyết pháp của Ðức Ðạo Sư, Kàla chứng ngay sơ quả Tu Ðà
Hoàn. Lần đầu tiên công tử Kàla đến quỳ gối trước Ðức Ðạo Sư, đặt vầng trán
thông minh chưa có một vết nhăn của chàng lên đôi chân trần của Ðức Ðạo Sư, bầy
tỏ lòng tri ân vô bờ bến.
Ðức Thế Tôn bình thản bảo chàng:
- Này Kàla, hôm nay cha con có mời Như
Lai đến nhà thọ trai... đã sắp đến giờ rồi chúng ta đi thôi.
Kàla cung kính đón lấy chiếc bát của Phật và
khép nép đi sau Ngài như một chú thị giả thuần thục chính hiệu.
Cử chỉ của Kàla hôm ấy đã khiến Trưởng giả
Cấp Cô Ðộc đẹp lòng. Ông hoan hỷ mang tiền ra thưởng con trước mặt quan khách:
- Này con trai cưng! Thái độ của con làm
cho cha vui mừng vô hạn, dù con chưa thuyết giảng lại cha nghe một lời pháp nào
của Ðấng Ðạo Sư cha vẫn sẵn sàng trao cho con 1000 đồng vàng thay vì 500 như
cha đã hứa.
Công tử Kàla thẹn đỏ mặt, cúi đầu nói nhỏ:
- Thưa cha! Con không cần tiền.
- Hãy cầm lấy! Tiền thưởng của cha cho
con kia mà!
Kàla vẫn khăng khăng từ chối. Người cha ngạc
nhiên, sững sờ nhìn con rồi quay sang bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Lần đầu tiên, cháu nó
mới chê tiền.
Ðức Phật mỉm cười: Kàla đã chứng Sơ quả Tu Ðà
Hoàn. Và kể từ giờ phút ấy, không một của cải trên trần gian này có thể làm
lung lạc tâm của chàng ta được.
Ngài đọc bài kệ:
“Dù là vua cõi đất – Hay là chúa cõi trời –
Cũng không so sánh được quả vị Tu Ðà Hoàn” (PC147).
“Muôn kiếp sinh linh giật mình tỉnh mộng
Lời Nam Mô sám hối ngút ngàn sao
Tiếng chuông ngân như sóng bể dạt dào
Với bất diệt vỗ lên bờ bến giác”.
